Τα παρακάτω έγγραφα
αποδεικνύουν την ίδρυση Γυμνασίου στην Κυπαρισσία από το 1830 με απόφαση
του Ι.Καποδίστρια, Κυβερνήτη τότε του Ελληνικού κράτους. Όλα τα έγγραφα
ανήκουν στη βιβλιοθήκη του ΔΙΟΝΥΣΗ ΜΑΥΡΟΓΕΝΗ.
1.
Ελληνική Πολιτεία
Ο Κυβερνήτης
προς τον Σεβασμιότατον Εκκλησιαστικόν
τοποτηρητήν Χριαστιανουπόλεως
Επιθυμούντες να ίδωμεν εις ενέργειαν το κατά την
επαρχίαν ταύτην νοέκτιστον αλληλοδιδακτικόν σχολείον, διορίσαντες,
πέμπομεν διδάσκαλον αυτού τον κ. Γεώργιον Μελλισηνόν,εγνωσμένων δια την
περί την μέθοδον εμπειρίαν και αρετήν των ηθών, αναδεχθέντες να
πληρώνουμε τον μισθών αυτού, κατ΄αίτησιν των κατοίκων της επαρχίας
ταύτης .
Τούτον κρίνομεν αναγκαίον να συστήσωμεν ιδιαιτέρως
προς την Σεβασμιότητά σου, γνωρίζοντες τον ένθερμον ζήλον σου υπέρ της
συστάσεως παιδευτικών καταστημάτων, εις τα οποία τα υπό την πνευματικήν
σου προστασίαν τέκνα παιδευόμενα εν παιδεία και γνώση Κυρίου, θέλουν αποβή καλοί Χριστιανοί και τίμιοι
πολίται .
Συνεργών εις την σύστασιν και πρόοδον του καταστήματος
τούτου και διδάσκον τους πατέρας ότι το πρώτιστον αυτών χρέως είναι η
σπουδαία ανατροφή των ιδίων των τέκνων, θέλεις εκπληρώσει τα υψηλά της
υπηρεσίας σου συν καθήκοντα, και θέλετε ελκώσει εις σε αυτών την
ευγνωμοσύνη των πνευματικών σου τέκνων, και την εύνοια και τιμήν της
Κυβερνήσεως .
Εν Ναυπλίω τη 14 Μαΐου 1830
Ο Κυβερνήτης
Ι .Καποδίστριας.
2.
Αρ.531
Ελληνική Πολιτεία
Προς τον εξοχότατο Κυβερνήτην
Ο Διοικητής της Αρκαδίας
Αφού έλαβεν η Διοίκησης το υπ΄αρίθ.764 έγγραφο της
Σ.Κυβερνήσεως, κομισθέν παρά του ιδίου του κ.Γεωργίου Μελισσηνού, διορισθέντος διδασκάλου της κατά την πόλιν ταύτην αλληλοδιδακτικής
σχολής, δεν έλειψε να καταβάλη πάσαν σπουδήν εις στο να φέρη αυτήν εις
κατάστασιν ώστε να γίνη όσον το δυνατόν ταχύτερα έναρξις της σχολής, το
οποίον και έγινε κατά την 18 του ήδη λήγοντος, προηγηθείσης δοξολογίας, καθ΄ην ανέπεμψαν οι παραβρεθέντες πολίται μετά των μαθητευομένων παίδων
τας ευχάς των προς τον Ύψιστον υπέρ της στερεώσεως του Ελληνικού Έθνους και
της μακριοβιότητος του Αρχηγού αυτού, του χορηγήσαντος αυτοίς τα μέσα του ν΄αξιωθώσιν εις την πατρίδα των την είσαξιν των
φώτων .
Γοητευόμενοι οι πολίται όλοι από την έκ των
φώτων προσδοκωμένην ευδαιμονίαν και ευγνωμονούντες αμέτρος δια την πατρικήν προστασίαν και πρόνοιαν της ΥΕ εις την προς αυτούς διάχυσιν των γενναίων
αγαθοεργειών της,διομολογούσι δια της Διοικήσεως ταύτης τα αισθήματα της
απείρου αυτών ευγνωμοσύνης και καθικετεύουν αυτήν, όπως ευαρεστηθή
να διατηρή την αυτήν διάθεσην ως προς αυτούς δια παντός .
Επί τέλους δ΄εγαλείεται και κατάλογος των ευρισκομένων
άχρι σήμερον εις στο διαληφθέν σχολείον μαθητών, των οποίων ο αριθμός
αναβαίνει εις ογδοήκοντα ένα παίδας, εξακολουθούν όμως καθημέραν να
επιπροστίθενται νέοι μαθηταί, των οποίων την σημείωσιν θέλει ακολούθως
αναφέρει προς την Σ.Κυβέρνησιν .
Εν Αρκαδία την 25η Ιουνίου 1830
Της Υ.Ε.ταπεινότατος δούλος
Κ. Πεταλάς
3.
" Προς την επί της Δημοσίου Παιδεύσεως Γραμματείαν
της Σ. ημών Κυβερνήσεως.''
Η πρώτη πρόνοια την οποίαν ενηγκαλίσθη η Σ.Κυβέρνησις
της Ελλάδος είναι η διασπορά των φώτων δια των οποίων { ως απεδείχθη και
παρ' ημέραν αυξάνει} οι Έλληνες αναμφιβόλως θέλουν γνωρίσει τα τε
πολιτικά και θρησκευτικά συμφέροντά των.
Το κατά την Αρκαδία συσταθέν αλληλοδιδακτικόν
σχολείον , με την ευχήν της Σ. Κυβερνήσεως προοδεύει. Αλλ' ο δούλος σας
λαμβάνει προς τοις άλλοις την τόλμην ίνα ενθυμίση εις το Υπουργείον
τούτο της Παιδείας το ότι αν ήτον δυνατόν, να προβλέψη η Σ. Κυβέρνησις
και περί Ελληνικού σχολείου, καθ' ότι η κατά την Επαρχίαν ταύτην Αρκαδίαν
επιπολάζουσα ημιμάθεια είναι ασύγκριτος ου μόνον με άλλην Επαρχίαν της
Πελοποννήσου, αλλά και με όλης της Ελληνικής Επικρατείας.
Γνωρίζει ο δούλος σας ότι όταν σίς την Αρκαδίαν
διορίσθη Ελληνικόν σχολείον γίνεται αίτιον να ζητήσουν και αι λοιπαί
Επαρχίαι της Επικρατείας, αλλά δια την απαραδειγμάτιστον πενίαν της
πρωτευούσης ταύτης και των κωμοπόλεων και δια το αναίσθητον των χωρικών
εις τούτο το κεφάλαιον,χωρίς να δέχωνται να δώσουν μηδ΄οβολόν, ας ευρεθή
κανένας τρόπος, ίνα ευρεθή μεν ο διδάσκαλος παρά των κατοίκων και να
πληρώνεται παρά της Σ.ημών Κυβερνήσεως δια του Διοικητού, και τούτο χωρίς
να είναι γνωστό δια δύο μόνον έτη ή ένα τουλάχιστον,ώστε να γνωρίσουν
την γλυκύτητα και ωφέλειαν, και τότε ελπίζω η εντροπή και φιλοτιμία να
μην τους αφήση να παραχωρήση ο Ελληνικός Διδάσκαλος, ειμή και ο δούλος
σας, και οι λοιποί να βιάσωμεν την υπόθεσιν να πληρώνεται .
Ταύτα αναφέρω μετά συντομίας και το Υπουργείον της
Παιδείας ας το ενεργήση όπως εγκρίνη δια της πατριωτικωτάτης και Σ.
ημών Κυβερνήσεως, μένω δε με το βαθύτατο σέβας .
Την 5 Δβρίου 1830 Αρκαδιήθεν
Ο Εκκλησιαστικός Τοποτηρητής Χριαστιανουπόλεως
Πρωτοσύγκελλος Αμβρόσιος
4.
Καταγραφή των ευρισκομένων
μαθητών εις το κατά την πόλιν Αρκαδίαν αλληλοδιδακτικόν σχολείον. Έτος
1830 :